Hetzelfde liedje... Zorgprotocollen

In De Groene Amsterdammer van 7 december 2016 stond een artikel dat moeiteloos van toepassing is op tal van Nederlandse instellingen, ook de HU. Het gaat over de bewaking van zorgkwaliteit in ziekenhuizen. Een paar citaten:

Ziekenhuizen moeten een pijnbeleid en bijhorende pijnprotocollen opstellen. En daarvoor moet de verpleegkundige bij iedere patiënt drie keer per dag een pijnscore meten. ‘Ik heb patiënten die drie weken lang op de afdeling liggen bij wie ik drie weken lang, drie keer per dag een 0 opmeet’, vertelt een verpleegkundige. ‘Pijn is zo’n wezenlijk onderdeel van ons werk dat ik heus wel weet wie pijn lijdt. Als ik naar huis fiets,

Centralisatie of een klein pleidooi voor het docentenuniform

Voorschrift: onderstaande schreef ik de avond voor de verkiezing van Donald Trump. Voelspriet van de tijdgeest?

Sinds de voorjaarsstorm van dit jaar gaat het CvB mee in de decentralisatiemode. Althans, dat zegt het: 'verticale aansturing kan echt niet meer, dat past niet in onze tijd.' Mooi denk je dan, ga zo door. Maar ja, dan zien die leuke meiden van de balie er opeens als magazijnmedewerkers uit, met van die hesjes die je uitgereikt krijgt bij de Voordeeldagen van de Kluskoning. Moet dat? Ja, dat moet blijkbaar. Toch nog een reststukje uniformering, lees centralisatie - net als Xedule en al die andere zaken? Gelukkig lachen de dames erbij want anders...

Goed, uniformering. Maar dan ook echt, stel ik voor. Gelijke monniken, gelijke kappen. Ik vind daarom dat het tijd wordt dat ook HU-docenten een uniform aantrekken zoals het management eveneens geüniformeerd op het werk behoort te verschijnen - om van de studenten nog niet te spreken.

Wat nu als ik word verplicht te zwijgen? Het rizoom en de complexiteit van de moderne macht

Na een van mijn laatste berichten, over een eventuele staking bij de SVJ, kreeg ik uit zekere hoek te horen dat mijn kritiek en zeker het feit dat ik daarbij gebruik maakte van de HU-mail, nog maar 's ter sprake moest komen. Dit was beschaafd Nederlands voor: 'je moet verdomme je bek houden, anders zwaait er wat.' Iets dergelijks is me in mijn leven al vaker gezegd, ook toen ik me in april j.l. in het NRC H'blad uitsprak. Zoiets doe je niet, luidde de boodschap. Je bent loyaal aan je werkgever.

Ik ben het daar vanzelfsprekend niet mee eens, temeer niet omdat mijn kritiek juist een vorm van loyaliteit is en in het laatste geval (die staking) bovendien niets anders dan uit een journalistiek bericht bestond. Maar daarover wil ik het nu niet hebben. Wel over de vraag wat er zou gebeuren als mij, collega Van Broekhoven of een ander verboden werd op te schrijven wat we opschrijven. Waarschuwing?  Salariskorting? Ontslag?

Ouroboros. Een kijkje bij ACTAL.

Ouroboros... Met onze protocolitis hebben we een monster gecreëerd dat zichzelf verslindt. Nadat we een zekere vrijheid hadden verworven, hebben we nieuwe gevangenissen gebouwd. Voor onszelf.

Het verzet op deze plaats tegen regeldruk is verre, verre van origineel. Zo werd al in het jaar 2000 (zie hier het dossier) naar aanleiding van het rapport Regels zonder overlast een Adviescollege Toetsing Administratieve Lasten ingesteld. Tegenwoordig noemt dat college zich Actal. Het kreeg als taak, aldus het Staatsblad van 30 maart 2000, 'de regering en de beide kamers der Staten- Generaal te adviseren over:

a. de administratieve lasten voor het bedrijfsleven als gevolg van voorgenomen wetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen;

b. door ministeries vastgestelde departementale actieprogramma’s inzake de reductie van administratieve lasten voor het bedrijfsleven als gevolg van bestaande regelgeving.'

'Actal wil bijdragen aan een samenleving waarin de overheid haar doelen verwezenlijkt en tegelijk mensen zo min mogelijk door regels worden belemmerd,' zo staat anno 2016 nog altijd op de website. Goed plan zou je denken. Maar ja, dat is het dus al zestien jaar. Hoe kan dat? En is de zaak in die jaren beter geworden?

Precies in de jaren dat Actal ontstond, gebeurde er iets dat de samenleving op zo goed als alle gebied ingrijpend veranderde:

Onder verpleegkundigen. Precies hetzelfde verhaal

Op 4 november 2016 publiceerde de SP (ik ben geen lid!) een onderzoek naar c.q. enquête met ziekenhuisverpleegkundigen. De uitkomst hiervan zal velen, ook uit het onderwijs, bekend voorkomen.

"Van de respondenten is ruim 81 procent van mening dat de situatie in de zorg de afgelopen jaren is verslechterd (909 respondenten), slechts 5 procent ziet een verbetering (54 respondenten). Voor deze verslechtering benoemden de verpleegkundigen verschillende oorzaken. Zo ziet ruim 71 procent een toename van de bureaucratie, ziet 47 procent een toename in de werkdruk en ervaart 50 procent een verslechtering van de arbeidsomstandigheden door onder andere minder handen aan het bed en een toename van het aantal patiënten."

Hier wat citaten:

“Meer registratie, onduidelijkheid bij registraties, rompslomp omtrent wel/geen vergoedingen voor de patiënt, onverzekerde patiënten en onduidelijk waar het geld van dbc’s blij : maatschap, ziekenhuis, afdeling?”

Taal & het begin van alle misverstand

Afgelopen vrijdag zat ik in een vergadering waarin onder meer de HU-nieuwbouw aan de Heidelberglaan ter sprake kwam. Het werd een vrolijke bedoening omdat bijna alle aanwezigen talige mensen zijn en die kunnen vanzelfsprekend niet anders dan in de lach schieten als er begrippen passeren als:

• Instituutsparel. Dat schijnt het nieuwe gebouw te worden. 
• Lawaaikasten. Dat zijn, denk ik, ruimtes van waaruit rumoer klinkt.
• Akoestische buffer. Mensen, tapijten, wanden.
• Aanlandplek. Als ik me niet vergis is dat een plek waar mensen staande vergaderen.
• Pantrypant meubel. De betekenis daarvan heb ik niet kunnen achterhalen, een meubel dat ergens het midden houdt tussen een partytent en een panty-automaat, denk ik.
• Uittrilfase. Dat is, als ik het goed begrepen heb, de tijd waarin een afdeling of instituut losgemaakt wordt van een groter geheel. 
• Actieve plint. Niet verkrijgbaar bij de Gamma, wel zichtbaar op het Jaarbeursplein. Maar wat het is? 

Met betrekking tot dit laatste woord doet een begrip de ronde dat simpel lijkt maar dat niet is: ontvlechting. Laat ik nu altijd gedacht hebben

Waar zo'n blog al niet toe leidt. 't Herstel van een fout

Het recente bericht over een eventuele staking aan de SVJ plus het daaraan voorafgaand bericht over de zogenoemde 'draak Xedule' heeft veel losgemaakt, ook bij de makers van Xedule. Een van hen vertelde me vanmorgen aan de telefoon dat hij er een nare periode aan overgehouden heeft, temeer omdat de informatie niet klopt: Xedule is geen roostersysteem en dus niet verantwoordelijk voor de chaos op de SVJ.

Een gesprek met directeur bedrijfsvoering van de HU, Wim Kuus, overtuigde me ervan dat de man gelijk heeft - althans in de enge zin van dit woord. In Xedule staat alleen de beschikbaarheid van de docenten. Deze wordt gekoppeld aan Aco (vakken, werkvormen, tentamens enz) en levert met deze informatie aan - wat heet - Syllabus+. In dit laatste systeem wordt het rooster gemaakt. Stellen dat Xedule een roostersysteem is, is dus onjuist. Excuses. 

Niettemin blijft de inhoud van mijn verhaal staan, zo ook mijn kritiek op het gecentraliseer waarvan Xedule in dit geval deel uitmaakt. Ik ben ervan overtuigd dat zoveel gecentraliseer met verschillende systemen in een complexe wereld als de onze nooit het gewenste resultaat kan opleveren - en zeker niet zonder controle, aanpassing en overleg. Systemen moeten mensen dienen, niet het zicht benemen. Kuus is het daar mee eens, als ik hem goed begrepen heb. Er wordt voor gezorgd, zo vertelde hij me, dat er per faculteit weer aanspreekpunten voor roostering e.d. komen. 

En oja, daar hadden we het ook over: roosters zijn en blijven geruime tijd in concept. Net zo lang tot de voor alle partijen beste vorm gevonden is. 

Toch ergens goed voor dus, dit gedoe en mijn vergissing. Laten we dat althans hopen. 

Staking op de SVJ? Het halfeeuwfeest waardig gevierd...

Bij vele docenten is de maat vol over de roosterchaos, zo merkte ik gisteren, de laatste dag van oktober 2016. Vooral degenen die les geven aan het eerste jaar zijn in afgelopen blok gek geworden van te kleine lokalen, verplaatsingen tijdens de lessen, geen lokalen, onduidelijkheden en wat al niet meer. Zie wat enkele dagen geleden op deze plek stond over Xedule.

Een van de collega's, Remko van Broekhoven, schreef hierover op vrijdag 28 oktober een brandbrief (zie hieronder). Een ander, verantwoordelijk voor de nieuwe lessen in het eerste jaar (Yael Woortman) bevestigde de hierin gedane constateringen en meldde het management dat de docenten boos en gefrustreerd zijn. Een derde, Peter Douma, stuurde mij een mailtje met een ervaring (zie hieronder). Een vierde enzovoort. Iedereen zegt hetzelfde.

Collega Gert-Jan Peddemors stuurde mij onderstaande foto, van stagegesprekken journalistiek op onze faculteit. Alle ellende in een beeld:

stagegesprek journalistiek op de Bolognalaan

Toen dit alles gisteren in een groep docenten ter sprake kwam, was de houding duidelijk: als blok B opnieuw zo begint gaan we in staking. Bij deze dus de aankondiging. 

Een staking  zou overigens een mooie hommage zijn aan 50 jaar SVJ. Want zoiets zou toch de grondhouding van journalisten moeten zijn: misstanden aan de kaak stellen, be a pain in the ass!

Ik heb e.e.a. doorgestuurd aan Jan Bogerd, hij reageerde ook en weet er dus van. 

Persoonlijk vind ik het ergste dat de gevolgen van deze centralisatie haaks staan op de aankondiging van decentralisatie. Ik begrijp het ook niet. Hoe kan het CvB nu volhouden dat we gaan decentraliseren als evident het tegenovergestelde het geval is? Ik kom komende dagen met meer voorbeelden.

In Regelland kost een reparatie van 600 euro 6000 euro. Voor wie is de winst?

De Volkskrant berekende een dezer dagen dat 90% van de door de NAM betaalde vergoedingen voor schade aan woningen tengevolge van gaswinning naar experts gaat, en slechts 10% naar daadwerkelijk herstel. Hoe zou het nu toch komen dat dit helemaal niet verbaast? Simpel, het is de tendens. Weliswaar is deze extreem maar uitzonderlijk is hij niet. Door en met de Nederlandse regulatureluur gaat er steeds meer geld naar degenen die 'het regelen' en steeds minder geld naar degenen die met hetgeen geregeld is of geregeld zou moeten worden direct te maken hebben. Onderwijs, zorg, sociale diensten, het is steeds hetzelfde verhaal. Nederland kent een diensteneconomie. Mooi. Maar als die diensten verricht worden omwille van de diensten en niet omwille van de zaak, loopt er iets radicaal fout.

Er loopt iets radicaal fout, al een hele tijd. Een kind ziet het. Maar we gaan gewoon door. Ooit regelden we zaken, nu regelen we de regels van de regelaars die de regels van andere regelaars die weer regels van hun voorgangers geregeld hebben - met totale ontregeling en onbetaalbare kosten tot gevolg.

Een voorbeeld uit het onderwijs? Per faculteit of zelfs opleiding worden er steeds meer mensen aangesteld die de centrale directieven in goede banen moeten leiden. Roosters bijvoorbeeld. Eerst worden mensen dus gecentraliseerd (1 dienst) en vervolgens worden er op lager niveau weer mensen aangesteld om die centralisatie in goede banen te leiden. Tel uit je verlies...

Protocoleutentaal

One size (NEVER) fits all. Xedule & de volgelingen van Procrustes

Afgelopen jaar hoorde ik sommige collega's, managers, al regelmatig klagen over iets dat Xedule heet. Ik hoorde het aan, haalde verder mijn schouders op. Ik had er niets mee te maken en interessant klonk het evenmin. Iets van een nieuw systeem om te roosteren en werkverdelingen te maken. Het zal wel. Het lijkt wel of er iedere twee jaar of zo iets nieuws in deze richting bedacht wordt. Nu dus weer Xedule.

Maar vorige week kwam Xedule opeens mijn wereld binnen. Ik was in het buitenland en kreeg ongeruste mails van studenten en collega's over het rooster van het volgende blok. Een groep studenten had drie tussenuren, een docent op drie verschillende dagen 1 les. Lekker! En het ergste van al was dat tegelijkertijd meegedeeld werd dat er geen conceptroosters meer gemaakt werden. Dit was het! Slikken of stikken.
De lieve ziel op onze faculteit die voor deze ellende de vraagbaak (niet de verantwoordelijke persoon) is, kan wel iets veranderen maar moet daartoe een formulier invullen dat ondertekend moet worden door... Nou ja, je begrijpt wel. Gekkenwerk dus.
Vandaar dat ik me gisteren toch maar even in Xedule verdiept heb, zowel wat daarover op ons Wereldwijdewaanzin als op de Hu-site te vinden is. In twee woorden samengevat: verkooppraatjes en projectleidersgekwaak (lees zelf maar!) ofwel:

Xedule is een perfect systeem dat met een paar drukken op de knop de volledige 'onderwijslogistieke keten' op orde brengt. Iedereen gelukkig!

Niet dus.

Mentale scheet bij Amsterdam cs

Leuk bedacht, niet goed nagedacht.
Regels zonder mogelijkheid tot handhaving zijn mentale scheten

Grabbelariteyt of: het klopt gewoon niet

Eerlijk gezegd loop ik al twee dagen na te denken over het feit dat Geri Bonhof bij haar afscheid vorig jaar een jaarsalaris meenam en dat dit voorgesteld werd als een vorm van edelmoedigheid. Ze had immers recht op anderhalf jaar. Zou ik rustig kunnen slapen als ik in haar pyjama lag?

Nou breekt mijn klomp: 182.900 afscheidspremie voor Geri Bonhof

Begrijp er niets meer van, echt niets.
Gaf gisteren les onderzoeksjournalistiek aan een groep universitaire studenten. Vertelde over Watergate, Lockheed, Bonnetjesaffaire, misbruik katholieke kerk en ander maatschappelijk gedoe waarbij journalisten betrokken waren. Vertelde ook dat onderzoeksjournalistiek in de jaren '80 en '90 van de vorige eeuw uit de gratie was geraakt maar tegenwoordig weer 'in' is - en waarom dat zo is. Ook vertelde ik hoe belangrijk onderzoeksjournalistiek is voor de open samenleving. Terwijl ik dit deed zag ik op mijn laptop een bericht binnenkomen. Het was 12.03 u om precies te zijn. Ik bekeek het eerst met een scheef, toen met een, vervolgens twee rechte ogen, legde uiteindelijk de les stil en las:

Beste collega, Fijn dat je doorgaat met diverse zaken aan de kaak te stellen binnen de HU [ik had die ochtend net een overzicht gestuurd van enkele nieuwe berichten die ik afgelopen weekend op dit blog had gezet]. Mij kwam in de zomervakantie ter ore dat Mevr. Bonhof 182.000 euro had meegekregen bij haar vertrek. Waarom eigenlijk?

Daar zijn we weer... Met een dilemma

Nee, protocolitis is nog niet dood. Verre van eigenlijk. Het was zomer, ik had er even geen zin meer in, ben niet bepaald optimistisch over het effect van een blog als dit - of welk ander verzet tegen de huidige regeltjeswaanzin dan ook. Maar opgeven is geen optie.
Doorgaan brengt wel een dilemma met zich mee. Dat is niet zozeer dat ik er welhaast zeker van ben dat ik de strijd niet kan winnen als wel dat ik het plezier van het groeiend aantal jonge collega's niet wil vergallen. In feite is mijn boodschap dat ze een prachtige baan hebben in een slechte organisatie en dat de kans dat die organisatie binnen afzienbare tijd zal verbeteren, niet groot is. Dat is geen vrolijke boodschap. Moet ik hem daarom maar inslikken? Of moet ik hem juist extra luid verkondigen in de hoop dat...
Ingewikkeld.
Dit dilemma ligt in dezelfde lijn als het verwijt

De examencommissie(s)... pfff

Eigenlijk begonnen mijn ergernis over de oprukkende protocolitis in het onderwijs met de examencommissie. Dat is nu alweer meer dan twee jaar geleden. Ik schreef daarover onder meer in De Groene Amsterdammer, Trajectum, Villamedia en elders. Enkele van die stukken staan ook op dit blog. Sindsdien heb ik in het openbaar over de EC mijn mond gehouden. Mijn kritiek leverde te veel gezeur, boze gezichten en geruzie op. Rustig tussen de EC en mij werd het echter niet, niet in concreto en niet in abstracto. Ik bedoel: er waren voortdurend aanvarinkjes en mijn theoretische weerzin tegen de 'filosofie' van de zittende EC('s), althans aan de FCJ, groeide met de dag. Een mailtje van een student enkele dagen geleden, het is nu begin september 2016, maakt dat ik denk dat het tijd wordt een en ander opnieuw op te schrijven.

Niettemin wil ik voorop stellen dat ik een groot voorstander ben van een examencommissie. Zo'n commissie is nodig omdat controle nodig is, omdat zij iedereen scherp houdt en omdat er in het verleden ('Inhollandsyndroom') dingen gebeurd zijn die nooit hadden mogen gebeuren en niet nogmaals mogen gebeuren. Mede ter voorkoming daarvan is de EC. Een EC is dus goed. Maar...

1. Voorbeelden en concrete gevallen

1. Ik schaam me 
2. Bestolen, geen examen
3. Niet de schuld, wel de straf

2. Vertrouwen versus wantrouwen
3. Wie controleert de controleurs?

(klik op de link voor meer)

Vertrouwen of wantrouwen. Waar ligt de klemtoon?

Een refrein van dit blog is dat de protocollenziekte ofwel protocolitis niet alleen het onderwijs geïnfecteerd heeft. Heel de samenleving is er van doordrongen. Vandaar hier eerst een voorbeeld uit een andere sector.

Vorig voorjaar kwam een groot aantal huisartsen in verzet tegen de toenemende zorgbureaucratie. Zij verenigden zich onder de noemer ‘het roer gaat om’ en kregen in zeer korte tijd de steun van zo’n achtduizend (van de ca. 8700) collega’s. Hierop publiceerde men in oktober van hetzelfde jaar (2015) in samenwerking met onder meer zorgverzekeraars, toezichthouders en overheid (die het dus blijkbaar met de huisartsen eens waren) onder precies deze titel een schrijven. Daarin werd gesproken van vermindering van administratieve belasting en afschaffing van zowel regels als formulieren. Tegelijkertijd werd gesteld dat ‘administratieve verplichtingen tot op zekere hoogte onvermijdelijk’ zijn en bijdragen aan een betere zorg.

Het is ’t dilemma in een notendop:

Examencommissiegedoe 1: Ik schaam me

Onderstaande schreef ik in sept. 2015 n.a.v. gedoe rond een negatief studieadvies aan mijn dochter. Ik publiceerde het niet. Te dichtbij. Nu kan publicatie wel, denk ik. 

Er hoort overigens wel een naschrift bij dit stukje, namelijk dat mijn dochter eind oktober 2015 alsnog te horen kreeg dat het negatief studieadvies ingetrokken was en dat zij verder mocht studeren. Over de achtergrond van deze plotselinge verandering van inzicht bij de EC wil ik het hier niet hebben, te ingewikkeld. Mijn dochter was toen echter al zo gemangeld, bovendien was het jaar al zo ver gevorderd dat ze er de moed niet toe had. Ze gaat de studie nu dit jaar (2016-17) vervolgen. Pijnlijk was ook nog dat zij door al dat intrekken en weer toestaan een boete kreeg van DUO, o.m. vanwege de OV-kaart. Het maakte dat ik me nog meer schaam. We zijn zo onzorgvuldig met de jonge mensen die aan ons zijn toevertrouwd. Als het je eigen dochter betreft, voel je dat tot in je botten.  
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Mijn jongste dochter is mijn pijnappel. Op school wilde ze niet echt vooruit. In haar puberteit deed ze ongeveer alles wat je als vader liever zou willen voorkomen. Met hangen en wurgen maakte ze uiteindelijk een MBO-opleiding af. Daarna ging ze een tijd ‘in de paarden’. Daar is ze goed in. Maar bevredigen deed het haar niet. Ze was ondertussen 22, een mooie, jonge, woelige vrouw die de gekke haren van de jonge jaren stukje bij beetje afgeknipt had. Ze wilde meer. Dat maakte me vrolijk. Dat was ook wat ik haar altijd had voorgehouden. Wil meer. Doe. Niet bij de pakken neerzitten. Uiteindelijk besloot ze een opleiding te volgen aan dezelfde faculteit waar ik werkzaam ben, die van Communicatie en Journalistiek aan de Hogeschool van Utrecht. Ik vond het wel lastig, mijn dochter zo dichtbij. Maar ook leuk.

Examencommissiegedoe 2: Bestolen, dan geen examen

Begin juli 2016 kreeg ik via de mail het volgende bericht. Ik citeer:

Student is beroofd van onder meer haar legitimatiebewijs. Zij heeft bewijs van aangifte beroving en ook van gedane hernieuwde aanvraag voor paspoort. Ondanks deze documenten wordt zij niet toegelaten tot het tentamen (en de overige toetsen die week). De slb’er die verklaarde dat deze studente al drie jaar op hier op school zit en is wie ze is, kreeg niets voor elkaar.

“Oplossing” die wordt geboden: vraag via examencommissie extra toetsen aan in periode E….

De gedachte achter deze regeling is mij helder (voorkomen van fraude) maar als er geen sprake is van fraude maar overmacht, dan zou het plezierig zijn als er iemand (examencommissie?) een uitzondering mag maken op de OER.

Volgens mij is er ook sprake van rechtsongelijkheid, want ….

Examencommissiegedoe 3: Niet de schuld, wel de straf

Onderstaande in een dwaas verhaal. Kort samengevat: student maakt in groepje van drie een opdracht. Omdat die groepjes meestal uit twee personen bestaan maar in dit geval (oneven aantal in de klas) uit drie vergeet de docent het derde cijfer in te voeren. Student merkt het niet. Vak heeft op haar studieoverzicht geen vermelding, geen NA of NVD (niet aanwezig, niet voldaan) zoals zou moeten. Er staat gewoon niets (zie hieronder, bij Opdracht). Administratief of computertechnisch is er dus iets fout gegaan. Als de student twee jaar later wil afstuderen en de fout bemerkt, is het antwoord van de EC: helaas pindakaas. En dat terwijl er bewijzen te over zijn: ontbreken vak op lijst, inschrijving vak, eindproduct, verklaringen andere studenten, mails enz Je hebt als student een paar weken om te reageren, doe je dat niet, aldus de EC, dan... jammer. 

ik citeer uit het schrijven van de student:

Begin juni kwam ik erachter dat een cijfer van een tweedejaarsvak niet goed is doorgevoerd in mijn studievoortgangsoverzicht. In periode D van 2014 heb ik onderdeel 'Heikele Kwestie', de opdracht van de cursus Politiek en Recht met een 8,8 afgesloten.

Examencommissie. Wie controleert de controleurs?

Regelmatig ben ik in aanvaring geweest met de Examencommissie. Dat ging zover dat deze commissie een paar keer geprobeerd heeft mij mijn examinatorschap te ontnemen dan wel te laten berispen. Dat is niet gelukt - nog niet. Naar aanleiding hiervan heb ik veel geschreven, ook brieven die ik hier niet wil citeren omdat er veel namen instaan en onvermijdelijk lijken alsof ik iemand die ondertussen opgestapt is een trap na wil geven. Dat doe ik niet, mijn eer te na.

In een van die brieven stelde ik de volgende drie vragen:

1. Hoe liggen de verhoudingen tussen management, EC en docenten, waar liggen de rechten en plichten, wie controleert de EC?
2. Wat zijn de criteria voor (goed) examinatorschap – criteria dus op basis waarvan iemand al dan niet aangesteld wordt?
3. Wat zijn de criteria voor (goede) toetsen & wie gaat daar uiteindelijk over? Heeft de EC het recht zich met de inhoud te bemoeien of gaat zij enkel over de vorm?

Ik meende en meen dat de antwoorden op deze vragen niet van de EC maar van het management moet komen. Ik heb ze nooit gekregen. Iedereen noemde zichzelf haas. Ondertussen heb ik nogal wat research verricht naar de verwikkelingen rond de EC en eigenlijk is iedereen het er wel over eens dat de positie van deze commissie een dwaze is. Laat ik om te beginnen een citaat geven uit een stuk dat in 2014 gepubliceerd werd door het CITO, als hoofdstuk in een boek over toetsen in het hoger onderwijs:

De examencommissie lijkt daarmee een Fremdkörper in de organisatie en, hoewel ze wel gebonden is aan de regels van de instelling zoals deze bij de benoeming zijn afgesproken, lijkt ze oncontroleerbaar. Dit is een merkwaardige situatie die mogelijk tot problemen zou kunnen leiden als een examencommissie een geheel eigen lijn zou volgen bij een belangrijke beslissing. Jurisprudentie is er op dit punt nog niet. Examencommissie en bestuur zijn, zoals het er naar uit ziet, gebonden om er in overleg samen uit te komen. Een examencommissie(lid) uit zijn functie zetten, is een maatregel die alleen onder extreme omstandigheden zal voorkomen.

(wordt vervolgd)

Aantekeningen bij Bureaucratie is een inktvis

klik voor interview

In april j.l. kreeg Rene ten Bos de Socratesbeker voor het meest oorspronkelijke, prikkelende enz filosofieboek van 2015. Onderwerp, dat is echt geen toeval: bureaucratie. Titel: Bureaucratie is een inktvis. Centrale stelling: bureaucratie is overal, wij zijn bureaucratie, we willen haar niet maar we kunnen niet zonder. In zijn woorden:

In weerwil van zijn geheimzinnigheid – en dit is precies het wonderlijke van de these die ik hier zal verdedigen – luisteren we tegenwoordig allemaal naar secretarissen, kanseliers en klerken. Het maakt niet uit of we voor onszelf werken, in dienstverband werken of helemaal niet werken – onvermijdelijk dringt de schrijfkamer zich aan ons op. Natuurlijk, we verachten hen – het gaat uiteindelijk om inktschijters – maar we kunnen ze niet weggummen of wegspoelen uit ons leven. Ze zijn net zo onuitwisbaar als Oost-Indische inkt.

Waarom inktvis?

Vrienden tegen de verstopping

Eigenlijk vertelt dit blog niets nieuws. Het concentreert of concentreerde zich op de Hogeschool Utrecht maar wat daar gebeurt, gebeurt elders ook. Nederland is een fantastisch land, we zijn schatrijk, op zo goed als alle gebied (behalve dan het klimaat maar ja, dat hebben we niet in de hand) is Nederland een van de betere landen ter wereld.

En toch...

Nederland is verstopt. We hebben het zelf gedaan. Alom wordt hiertegen geageerd maar niets helpt, Integendeel. De verstopping gaat van erger naar erger naar erger. En dat ondanks de vele personen en organisaties die hiertegen te hoop lopen. Zoals:

• Actal, een Adviescollege Toetsing Regeldruk, ingesteld in 2000
• de Kafkabrigade, opgericht om overbodige en disfunctionele bureaucratie op te sporen en aan te pakken
• Vitale Lokale Samenlevingen, het initiatief, de eigen kracht en het vermogen van personen en groepen de ruimte te geven en te stimuleren; en de onderhavige maatschappelijke functies en de instellingen weer onderdeel te maken van de leefwereld.
• Beroepseer, Hoe kunnen we de trots en daarmee de kwaliteit in ons werk terugkrijgen? Dat is de centrale vraag die de Stichting BeroepsEer op de maatschappelijke en politieke agenda wil krijgen.
• Nieuworganiseren.nu, In het verleden heeft de mens grote bureaucratieën gebouwd, die efficiënt waren om zoveel mogelijk standaard taken in zo kort mogelijke tijd uit te voeren. Door de komst van computer, mobiele telefoon en internet zijn de meeste van deze taken geautomatiseerd of verplaatst naar lagelonenlanden. Willen organisaties in deze nieuwe tijd overleven, dan zullen ze de creativiteit en inbreng van alle betrokkenen moeten weten te mobiliseren. Daarvoor zijn andere organisatievormen nodig, die ruimte bieden voor eigen initiatief, die vakmanschap erkennen en waarderen en die mensen ondersteunen in plaats van beperken.
• Verdraaide organisaties, Het dominante verhaal in de organisatie wordt die van de systeemwereld. En de mindset van mensen in die organisatie wordt meer en meer naar die systeemwereld gericht. Waar een uitvoerende medewerker ooit het vak in is gegaan vanuit interesse in het helpen van mensen die dat nodig hebben, wordt hij nu verleid om zijn interesse beetje bij beetje te verleggen van de klant naar het interne systeem en naar alle afspraken die gemaakt zijn.

Op de rand van de zomer. Update Protocolitis

Grote drukte maakte dat ik even uit de picture was. Daarvoor excuses. Maar er is geen sprake van dat Protocolitis bezweken is. Verre van!

Maar wat is er in mijn tijd van stilte aan de andere kant eigenlijk gebeurd?

• Wat heeft het CvB gedaan? 
• Is er iets met de Kamervragen gedaan? 
• Wat schreven de media, indien überhaupt? 
• Wat deden de collega's? 
• En wat gebeurde er met betrekking tot Protocolitis 'in de rest van de wereld'? 

Laat ik van elk van deze vragen in komende dagen een apart artikeltje maken en hier om te beginnen alleen de prachtige tekening van collega Nanny Kok publiceren. Commentaar, me dunkt, overbodig (voor een grotere versie, klik op plaatje).

Hoe herken je een manager?

Een schaapherder hoedt zijn kudde op een berg. Op een gegeven moment stopt er een auto waaruit een keurig geklede heer stapt. “Wat een mooie kudde,” zegt die. “Als ik u kan vertellen hoeveel schapen uw kudde telt, mag ik dan een schaap uitzoeken?”

“Wat mij betreft prima,” zegt de schaapherder. De keurige heer vertrekt en komt de volgende dag terug met twee assistenten en een paar computers. Na een week hard werken gaat hij weer naar de schaapherder en zegt: “Het zijn er 234.”

“U zit er niet ver naast," zegt de schaapherder. "En omdat u er zo dicht bij zit, mag u toch een schaap uitzoeken”. De heer zoekt een schaap uit en wil vertrekken. Dan zegt de schaapherder: “Mijnheer, als ik raad wat uw beroep is, krijg ik dan mijn schaap terug?”

“Dat is goed,” zegt de heer.

“U bent manager,” zegt de schaapherder. “Hoe weet u dat?” vraagt de heer, verwonderd.

“Dat zal ik u uitleggen: in de eerste plaats doet u dingen die niets toevoegen, want ik weet natuurlijk precies hoeveel schapen ik heb. Vervolgens besteedt u aan deze onzin een heleboel tijd van uzelf en van anderen. En ten slotte, het allerbelangrijkste, u hebt geen verstand van schapen. En mag ik dan nu mijn hond terug?”

Wat deden de collega's?

Is er iets met de Kamervragen gedaan?

Het antwoord hierop kan heel kort zijn: nee. Met de Kamervragen is tot op heden niets gebeurd. Niemand is erop teruggekomen, de minister beraadt zich nog c.q. is nog bezig informatie in te winnen bij de Hogeschool. Maar aangezien de zaak daar ook niet zo erg opschiet laat het vervolg zich raden. En dan is het ook nog zomer. In september leven we weer in een andere wereld. Ook heeft iedereen het dan druk, druk.

Dus...

Wat schreven de media - indien ueberhaupt

In de afgelopen drie maanden (25 maart - 25 juni 2016) werd de HU een kleine 200 keer in de media genoemd, met hierbij de aantekening dat vele artikelen, bijv. in de diverse edities van het AD, dubbelingen zijn. Verreweg de meeste keren ging het niet over 'het gedoe' maar over, bijvoorbeeld, iemand die aan de HU gestudeerd heeft of een innovatieve aanpak van de opleiding bewegingsstudies. Ook wordt de HU nogal eens in ruimer verband genoemd, bijvoorbeeld als het gaat over inspraak op universiteiten en hogescholen.

Over 'het gedoe' stond er in afgelopen maanden in de media slechts het volgende (de artikelen in NRC Handelsblad niet meegerekend):

• AD Utrechts Nieuwsblad d.d. 16 juni 2016: Geen fraude bij hogeschool (n.a.v. rapport PWC). Ditzelfde bericht stond op tal van andere plekken
• De Telegraaf van 3 juni 2016. De HU heeft de Rotte-Appel Award in de wacht gesleept (voor Hogeschool of Universiteit die het slechtste omgaat met de medezeggenschapsraad). Stond ook op andere plekken
• AD Amersfoortse Courant van 19 mei 2016, aankondiging Accountancy onderzoek PWC, zie ook eerst vermelde artikel (stond ook elders)
• AD Utrechts Nieuwsblad van 13 mei 2016, Hogeschool Utrecht investeert half miljoen in verbeteringen. Bericht overgenomen van interview Bogerd met Trajectum. Het zou overigens interessant zijn hoe dat bedrag berekend is en waaraan het daadwerkelijk uitgegeven wordt/is of dat het hier om 'een lege doos' gaat
• De Gooi- en Eemlander van 3 mei 2016: Lintje voor Baarnse Bonhof (daar valt dus nog wel iets meer over te zeggen)
• AD Amersfoortse Courant van 6 april 2016: Artikel n.a.v. NRC-verhaal (in andere kranten & op websites stonden vergelijkbare notities), ook van de reactie van het SvB.

Dat is dus alles. Het is weinig, heel weinig en een zoveelste reden om te verwachten dat we na wat rituele dansen terugkeren naar de situatie van altijd.

Henk Hofland over protocolitis (avant la lettre)

Vorige week zaterdagochtend werd ik gebeld met het verhaal dat het slecht ging met Henk Hofland. Of ik een stuk wilde schrijven over zijn grote boek, Tegels lichten. Zo deed ik, het stuk staat in De Groene van deze week. Tijdens het schrijven van dat stuk realiseerde ik me pas hoezeer alles wat ik doe en denk in een traditie past - een traditie die in Tegels lichten fraai vertolkt wordt. Vandaar dat ik het stuk als volgt eindig:

Het zou, tot slot, de moeite waard zijn na te gaan of Hoflands analyse wellicht ook de meer recente geschiedenis geldt – de jaren Kok, Balkenende, Rutte. Eerlijk gezegd vermoed ik dat je een heel eind komt, zij het dat de motor van aanpassing in afgelopen decennia steeds meer bij anonieme in plaats van bij concrete autoriteiten is komen te liggen. Het zijn tegenwoordig immers niet zozeer de topmannen van partij en bedrijfsleven die via handjeklap de zaak in der minne schikken, het is een oneindige hoeveelheid regels, afspraken, protocollen en andere bureaucratische waanzinnen waardoor alles ‘geëgaliseerd’ lijkt te worden – lijkt. In feite gebeurt er, geheel in de lijn van Hoflands analyse, iets anders en is Nederland op oneindig veel plekken verstopt, letterlijk (alles ligt vast, zit vast, is stroperig, komt niet vooruit) en figuurlijk (je weet niet waar je ‘het’ zoeken moet). ‘Het spijt me, ik kan er ook niets aan doen maar zo zijn de afspraken/regels/protocollen’, aldus het standaardzinnetje waarmee de ‘voldongen feiten’ van tegenwoordig benoemd worden. Zo bezien krijgt Hofland met de centrale stelling van zijn boek wellicht nog wel meer gelijk dan hij ooit had kunnen vermoeden.

Een voorjaar van onrust aan de HU. Wat doet het CvB?

Verreweg het belangrijkste dat het CvB gedaan heeft sinds De Beroering begin april j.l. begon is praten of eigenlijk luisteren zoals zijzelf liever zeggen. Dat was een goede zet, denk ik. Wat minder goed is, is dat het daarbij, voor zover voor een buitenstaander te zien althans, gebleven is. Er is zelfs nog geen letter verslag van alle bijeenkomsten gepubliceerd. Ik ben toch wel benieuwd of men in staat is uit een en ander conclusies te trekken en of die conclusies ook wat opleveren. Want praten is goed, luisteren is beter maar in een geval als dit gaat het er natuurlijk om wat er gebeurt.

Is er dan helemaal niets gebeurd?

Jawel.

1. er is in opdracht van het CvB een onderzoek verricht door Price Waterhouse Coopers naar vermeende misstanden binnen de HU. Dit onder meer naar aanleidingen van beschuldigingen als deze. De conclusie verbaast niet: niets aan de hand (zie ook hier, d.d. 13-06). Ik vermoed dat zo'n beetje iedereen hierbij dezelfde reactie heeft als ik: mmm. Hier staat tegenover dat ik het wel met Bogerd eens ben dat het weinig zin heeft om hierover door te mekkeren, tenzij er bewijzen van evidente onregelmatigheden boven tafel komen. PWC is een een fatsoenlijk bureau. Weliswaar is het onderzoek grotendeels verricht op basis van door de HU zelf geleverde gegevens en betaalt de HU ook de rekening (er zou eigenlijk een apart potje voor dit soort zaken moeten zijn, beheerd door een onafhankelijke commissie), het neemt niet weg dat je onder zaken ook een streep moet kunnen zetten. Dit temeer als

2. er ook daadwerkelijk actie ondernomen wordt op die plekken waar de meeste rook is. Dat is schijnbaar gebeurd of gaat gebeuren. Als ik het goed begrepen heb (zie Besluitvorming eerste fase organisatieontwikkeling, schrijven van het Cvb d.d. 18 mei, hier te vinden) brengt de nieuwe 'sturingsfilosofie' (tip aan het CvB: neem een Medewerker Gewoon Nederlands in dienst) niet alleen een opheffing van de facultaire structuur maar ook van de 'transitieorganisatie HU Diensten' met zich mee. Dit betekent dat de persoon om wie het meeste te doen is geweest, we noemen geen namen, zijn baan kwijtraakt.

In dat kader, in het bijzonder voor de liefhebbers van goed Nederlands, dit screenshot uit de 'Besluitvorming eerste fase organisatieontwikkeling':

Het probleem met 'oplossingen' als bovenstaande is dat studenten en docenten er weinig tot niets van merken, althans nu nog niet. Ik schreef het op deze plek al eerder - en kreeg geen reactie: het CvB beweert dat 'verticale aansturing echt niet meer kan'. Vandaar maatregelen als de opheffing van faculteiten en de centrale van de HU diensten. Maar ondertussen gaan ze/we gewoon door met almaar meer formulieren, protocollen, excellsheets en andere onzin. Ikzelf zit nu bijvoorbeeld midden in de Onstage modder en worstel met inschrijvingsgedoe van studenten die van buiten de HU bij ons een minor volgen. We hebben zoveel regels bedacht - ik blijf het herhalen - dat die ons probleem geworden zijn. Les geven, dat gaat heel goed. Studenten begeleiden. Prima. Met collega's werken. Geen probleem. Maar al die rompslomp eromheen:

de oplossingen zijn het probleem. 

Pas als het CvB dat inziet, gebeurt er echt iets.

Waarom toch zo ingewikkeld? Pleidooi voor mensen in plaats van systemen

Ik wilde weten hoe ik een groep studenten van buiten de eigen hogeschool hun certificaten kon geven. Dat was in het verleden iedere keer weer een heel gedoe gebleken waarmee tientallen mensen zich bemoeiden (gewoon cijfers op een rijtje, papieren uitdraaien, handtekening eronder, daar heb je toch geen HBO opleiding voor nodig zou je denken) maar eindelijk, dit jaar, dacht ik te weten waar ik aan toe was. Ik moest zijn bij, laten we haar noemen, Marietje van Studievoortgang.

Vandaar vanmorgen een mailtje gestuurd aan Marietje. Helaas

Wat als zelfstandigen aan de HU gingen werken....

Protocolitis bij de Belgische slager

Laten we ophouden met die inschrijvingsregulatureluur

Minstens eens per week en in sommige periodes (zoals deze) vaker krijg ik mailtjes en telefoontjes met inschrijvingsgedoe. Waar gaat het om? Studenten moeten zich voor tentamens inschrijven. Dat is niet eenvoudig, temeer niet omdat vakken veranderen, codes veranderen en er zoveel regels zijn dat ook ik het eerlijk gezegd vaak niet kan volgen. Laat staan de studenten. Ik begrijp dat wel. Ze zijn ergens begin twintig, vol van leven, moeten/willen

Small is beautful ofwel de celfilosofie van Eckart Wintzen

Op mijn bureau ligt al enige tijd de dissertatie van Willem Schilleman Vrijland uit 2010 - de auteur was op het moment van promoveren de tachtig overigens al gepasseerd. De dissertatie is getiteld Scholen werden hogescholen en gaat over (aldus de ondertitel) De schaalvergroting in het Hoger Beroepsonderwijs in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Elders op dit blog nam ik overigens al een artikel en een schema over ditzelfde onderwerp op.

Hoe dan ook, dertig jaar na dato is een ding duidelijk: die schaalvergroting bleek onstopbaar. De gevolgen daarvan ondervindt iedereen elke dag. Ik ben ervan overtuigd dat die gevolgen grosso modo voor alles en iedereen slecht zijn. Niet dat alles perse klein moet blijven, small is niet altijd beautiful (al staat dat boven dit verhaaltje) maar de menselijke maat mag nooit verloren gaan. Gebeurt dat, dan is het einde zoek.

Het gebeurde & ziedaar, het eind is zoek.

Een van de collega's wees me in dit verband op de cellenfilosofie van Eckart Wintzen. Een gedachte naar mijn hart:

De kleinmenselijke consequenties van een blog als dit

Een blog als dit is best veel werk. Maar het levert ook heel wat op. Verhalen bijvoorbeeld. Maar ook herkenning of, als ik het zo mag noemen, warmte.

Vandaag een langdurig gesprek gehad met een collega van een andere faculteit. Ik ken haar al wat langer. Ze is goed. Consciëntieus. Gedreven. Betrokken. Helaas is ze al enige tijd ziek. Ze trok het niet meer. Wat niet, vroeg ik. Ze zei dat ze het niet goed kon zeggen. En ja hoor, daar kwam het weer, ik zoek het echt niet op: de sfeer. Alle gedoe eromheen. De vele veranderingen. De grauwe gezichten van de collega's. 'Ik word beter als ik er een tijdje niet ben,' zei ze. En: 'het gekke is, ik vind eigenlijk alles wat ik moet doen leuk, lesgeven, SLB, examens maar toch...'

Ze overweegt haar baan op te zeggen,

Regulatureluur

bron

Ga van mijn rug af. Hartekreet van een professional

Zowel deze als vorige voerde ik met een collega en een stuk of acht studenten voorbereidende afstudeergesprekken. Dat gaat als volgt: de studenten maken plannen voor hun afstudeerwerk, wij lezen die plannen, de studenten presenteren ze, wij (en de andere studenten) leveren commentaar, de studenten maken nieuwe plannen, die becommentariëren we opnieuw en dan gaan ze aan het werk. Over een week of 7 hebben we de afstudeergesprekken en als alles goed gaat, zijn de studenten daarna klaar.
Ik kan niet anders zeggen dan dat dit ontzettend leuk werk is,

Het kan ook anders. Mensenmensen bij de Hilversumse gemeente

Er ging iets fout met een automatische afschrijving naar de gemeente Hilversum. Ik belde. Ja het bedrag werd niet afgeschreven, werd gezegd. Waarom niet, er staat toch geld op de rekening. Bank gebeld. Fout van de gemeente, zeiden ze daar. Gemeente weer gebeld. Mails op en neer. Zo ging het nog even door. Niemand begreep er meer iets van, gemeente niet, bank niet, ik niet.

Zojuist belde een mevrouw van de gemeente. Het systeem ging in mijn geval op tilt. Ze kreeg er grijze haren van. Het speet haar. Enzovoort. We hebben samen erg gelachen. Wat kan het schelen. We lossen het wel op. Niks aan de hand. Gewoon met elkaar praten.

Het kan dus ook anders. Geef mij maar mensenmensen in plaats van protocoleuten. Gaat sneller, is leuker, werkt beter.

De kruik gaat net zo lang te water...

Gisteren publiceerde het NRC Handelsblad een derde artikel over de toestanden op de HU. Ik moest meteen denken aan de fabel van Aesopus over de twee potten die naast elkaar door een wilde stroom meegesleept worden. Zegt de ene pot tegen de andere: 'Kun je niet een eindje verderop gaan zwemmen en niet zo vlak naast me. Als jij me aanraakt, al was het maar per ongeluk, ga ik aan diggelen.' De emblematicus Andrea Alciato maakte er in de jaren dertig van de zestiende eeuw een prachtig prentje van, het staat hiernaast.

Zouden ze op de Oudenoord hun klassieken niet kennen? Zal wel niet, daar lezen ze cijfers & rapporten.

Van protocollen naar moord. Pleidooi voor mensenmensen

Vandaag (17-5-2016) verscheen het rapport van de Commissie Eenhoorn over de moord op de 28-jarige Linda van der Giesen, vorig jaar augustus. Het is zowel voor protocoleuten als voor humanisten een nuttig document. Eerstgenoemden kunnen eruit leren dat hun handelswijze zelfs gevaarlijk kan zijn, humanisten dat ze hun principes nooit mogen opgeven. Hadden de goed bedoelende politiemensen maar geluisterd, gekeken, niet zo vastgehouden aan de regeltjes, dan was die arme Linda wellicht nog in leven geweest. Nu niet. Dood door protocolaire domheid. Misschien kunnen we er iets van leren. Mij kost het in ieder geval weinig moeite me door de vervanging van hier en daar een woordje (student voor slachtoffer bijvoorbeeld) in een volstrekt andere context te wanen - een context die maar al te bekend is.

Een paar citaten uit het rapport

De oplossingen zijn het probleem: AGB voor ZZP'er werkzaam voor PGB met BIG in IGB en SBI code van KVK

Afgelopen weekend probeerde ik voor mijn vrouw, werkzaam in de zorg, een document te krijgen dat zij door alle gedoe met de nieuwe wetgeving voor ZZp'ers nodig heeft voor de verzorging van een van haar patiënten. Mijn vrouw is Spaans en heeft vaak moeite al die Nederlandse afkortingen en termen te begrijpen dus meestal doe ik dergelijke dingen voor haar. Dat doe ik al jaren maar het kost me steeds meer moeite. De reden daarvan zou kunnen zijn dat ik seniel aan het worden ben maar eerlijk gezegd geloof ik niet dat het zover al is. De juiste verklaring voor alle gedoe is een andere, denk ik. Inderdaad, voortschrijdende protocolitis (wat hetzelfde is als teruglopend inzicht).

Je bent uren bezig voordat je begrijpt waar je moet zijn, wat het juiste formulier is, hoe je dat zo moet invullen dat het systeem je toestaat het te printen of te verzenden, wat je vervolgens moet doen, welke codes, verklaringen, rapporten,

Geri Bonhof zit op rozen ofwel waarom ik denk dat er niks verandert

Ik weet niet of u het mee gekregen heeft maar een paar weken geleden heeft Geri Bonhof, voorzitter van het CvB van 2003 tot 2015, in haar woonplaats Baarn een lintje gekregen. Anderhalve maand eerder was zij aangesteld als voorzitter van het Ontwerpteam2032, de club die het basis- en voorgezet onderwijs moet vernieuwen. Een en ander is haar van harte gegund zoals haar ook het exorbitante salaris als voorzitter van het CvB gegund was.

Maar...

Bonhof is wel degene die in eerste instantie verantwoordelijk is voor de huidige stand van zaken, ik zou zeggen misère aan de HU. Bogerd moet haar kastanjes uit het vuur halen. Een klacht tegen de HU komt terecht bij hetzelfde ministerie dat Bonhof zojuist op een belangrijke plek benoemde en bij dezelfde samenleving die haar zojuist een lintje gaf vanwege grote verdiensten ('tal van onbezoldigde nevenfuncties waarin zij zich op persoonlijke titel heeft ingezet voor maatschappelijke organisaties en initiatieven'). Een kind kan begrijpen dat...

Ach, moet ik het echt uitleggen?

Ben ik gek geworden? Uit het interview met Jan Bogerd

Een week geleden publiceerde Trajectum een interview met Jan Bogerd. Daar valt veel over te zeggen, aardige en minder aardige dingen. Laat ik me tot een punt beperken - het zijn tenslotte vrije dagen en ik was zojuist even in Venetië, dat relativeert alles: de kop en de daarbij passende passage.

In de kop staat: 'Verticale aansturing kan echt niet meer'. Deze woorden slaan op de volgende passage:

Vraag: Zijn er eerst reparatiewerkzaamheden nodig voor je verder kunt?

Antwoord: Ik weet niet of reparatie het juiste woord is, maar verticale aansturing kan echt niet meer, dat past niet in onze tijd. We zitten met een hele samenleving in een verticale reflex. Naar aanleiding van het NRC-artikel worden er Kamervragen gesteld, hangt de inspectie aan de lijn. De controle vanuit Den Haag is enorm, de inspectie moet van de hoed en de rand weten.

Als ik dit lees vraag ik me serieus af of ik gek ben geworden.

Kamervragen

Voor het geval iemand dit of dit nog niet gezien had... Kamervragen over respectievelijk NRC-artikel en flexplekken. Teksten staan ook hieronder:


Vraag 1

Wat is uw oordeel over het artikel «Mannen in pakken op de hogeschool»?

Zeer pijnlijke en persoonlijke brief van een ex-collega

Onderstaand schrijven ontving ik kort na de publicatie van het artikel in het NRC H. Ik publiceerde het niet omdat er een naam in wordt genoemd (nog steeds maar wel vervangen door een letter) en ik de suggesties die eruit spreken wel erg ver vond gaan. We zijn nu ruim een maand verder, ik heb veel gehoord, veel gelezen en weet dat her en der ook nader onderzoek wordt gedaan. Daarbij loopt iedereen op eieren. Vandaar dat ik deze brief nu wel publiceer. Let wel, het zijn beschuldigingen, geen feiten en voor zover het feiten zijn, is het de weergave daarvan door onderstaande persoon, ze zijn door mij niet gecheckt, er is geen sprake geweest van wederhoor enz Maar zoals elders gesteld: waar veel rook is, is meestal ook vuur. In ieder geval is onderstaande tekst, onmiskenbaar afkomstig van iemand die weet van hoed & rand, ernstig genoeg om niet op zijn minst in overweging te nemen.

Daarom: vergelijk onderstaand schrijven met de gepubliceerde analyse van Gerard Rutten, is een nuttige bezigheid.

RGW. Een zoveelste vorm van protocolitis

Sinds geruime tijd werkt de HU met de zogenoemde RGW cyclus, Resultaat Gericht Werken. Sinds kort is het daarbij passende 'portaal' vervangen door een nieuw 'portaal'. Op de betreffende site staat het er (in fraai Nederlands) zo: 'Het Ontwikkelportaal is de doorontwikkeling van het RGW-portaal.'

Die RGW is een onvoorstelbaar circus dat er uiteindelijk op neerkomt dat je met je leidinggevende een standaardformulier een paar keer op en neer zendt en uiteindelijk ergens opbergt in de digitale wolk. Het zijn vooral handelingen en pogingen antwoorden te geven op onmogelijke vragen. Niemand heeft er iets aan. Het is niets dan schijn: schijnveiligheid, schijnbeheersbaarheid, schijncontrole, schijnoverzicht, kortom schijn. 

Natuurlijk is het goed een of twee keer per jaar met iemand te zitten en praten over hoe het gaat. Evaluaties te bekijken, vragen te stellen, afspraken te maken enzovoort. Ook is het handig daarbij een checklijstje te hebben. Tot slot is het verstandig om van dat gesprek een verslagje te maken en dat verslagje ergens op te bergen. Maar dat is dan ook alles.

Doorgeslagen regeltjes: simulacra van betrouwbaarheid.

Regelmatig krijg ik van collega's opmerkingen, klachten, aanvullingen. Meestal zijn die kort en verwerk ik ze in mijn eigen verhalen. Soms, zoals in dit geval, zijn ze langer. Collega Gerard Sweep over twee vormen van protocolitis: de verplichte inschrijving voor toetsen door studenten en de verplichte inschrijving door 'examinatoren' van cijfers.

Principes zijn mooie dingen zolang ze dienen als leidraad, maar het worden monsters als ze vastgeklonken worden in regels die tot in de verste uithoeken bereik dienen te hebben.

Een van die principes is: de student bepaalt. Een uithoek daarvan is het inschrijfsysteem voor cursussen en toetsen. De eis tot inschrijving is te billijken als de student daadwerkelijk iets te kiezen heeft. Maar in de eerste twee jaar van mijn opleiding hebben studenten niets te kiezen. Ze volgen een vast programma in een jaargroep. Zou het niet efficiënter zijn ze gewoon standaard in te schrijven voor de cursus en de eerste toetskans? Toch moeten ze zich inschrijven voor een cursus waarvoor ze al zijn ingedeeld (en de eerste kans krijgen ze er automatisch bij; dat gelukkig wel). Verzuimen ze dit, dan mogen ze met een beetje pech niet meedoen aan de toets. Dit is twee van mijn slb-studenten uit het tweede jaar overkomen, zo’n tien procent van de studenten die nog over zijn.

En wat levert die verplichte inschrijving aan winst op? Is het een grotere bestuurbaarheid, die het bijvoorbeeld mogelijk maakt twee leeggelopen groepen snel samen te voegen? Nauwelijks.

Protocolitis volgens Monty Python

Uit 1983 maar liefst, klik hier om te kijken (erg leuk)

Uit de koker van Diane Ravitch' Dood & leven van het Amerikaanse schoolsysteem

Een rode draad in dit blog is niet alleen dat overal, ook in de publieke sector, dezelfde ziekte heerst, hier kortweg protocolitis genoemd, maar ook dat alom tegen deze zelfgekozen ziekte protest wordt aangetekend dan wel remedies worden voorgesteld. Een van degenen die dat doet is Diane Ravitch, onderwijshistorica en staatssecretaris voor onderwijs onder zowel Bush sr. als Clinton.

Een briljante vrouw met een prachtige carrière en zeer verstandige gedachten.

Onderstaande citaten komen uit Ravitch' belangrijke boek The Death and Life of the Great American School System: How Testing and Choice Are Undermining Education:

• Our schools will not improve if we value only what tests measure.

Het is overal hetzelfde treurige verhaal

Bron

Waar veel rook is, is meestal ook vuur

Inspectie controleert declaratiegedrag aan hogescholen.

bron & Kamerstukken

Het gebeurt helaas niet alleen aan de HU 1: Kleuteronderwijs

Uit het verhaal van een kleuterleidster

Vroeger

Het kind komt op school en krijgt liefde en respect. Het kind mag zijn wie hij is en kiezen wat hij wil. Hij komt dus in een veilige sfeer terecht. Uit eigen wil gaat het kind spelen. Het spelen leidt tot experimenteren, imiteren en identificeren. Het kind ontwikkelt zich, leert, krijgt vertrouwen in zichzelf en een eigen plek binnen de groep. Sociaal en emotioneel wordt hij sterk. De leidster heeft vertrouwen en belangstelling in het kind. Zij observeert, begeleidt en stimuleert daar waar nodig en creëert uitnodigende spelsituaties. Het kind durft, fouten maken is niet erg.

Het probleem & de oplossing. Schema in progress

commentaar?

Protocolitis, verkeerde studiekeuzes & de leraar als vroedvrouw

Vandaag (2 mei 2016) kwam weer 's nieuws over verkeerde studiekeuzes naar buiten. Dit komt een paar dagen nadat de hoge cijfers over de uitval in het eerste jaar bekend werden. Rara hoe kan dat, luidt de hamvraag.

Natuurlijk, het antwoord is complex, er zijn vele redenen, de een is de ander niet enzovoort maar toch durf ik te stellen dat het uiteindelijke antwoord simpel is: we luisteren niet meer, we praten niet meer, we vinken lijstjes af en denken vervolgens dat het goed is - of slecht. Geen 42 (of zo) studiepunten? Eruit! Zeven vragen met A beantwoord. Je bent typisch een rechtenstudent. Twee testen gemaakt? Je weet dus wat je wilt.

Onzin, het is allemaal onzin.

Zonder woorden

Kafka

Vroeger begreep ik niet waarom ik op mijn vragen geen antwoord kreeg. Thans begrijp ik niet waarom ik de vragen stelde want er zijn geen antwoorden.

Uit: Aphorismen (nr. 36)

Hoe bezuinig je? Door meer uit te geven

Het laatste bericht op dit blog, over de vraag hoe nu verder, met daarbij een pijnlijk schrijven van een decaan, leidde tot erg veel reacties, vooral van mensen die zich sociaal met het onderwijs en de HU bezighouden (of hielden). Ik schrik niet zo snel maar dit keer ben ik toch echt geschrokken: er is zoveel overeenstemming tussen de verhalen; is de HU een asociale organisatie geworden?

Hoe dan ook, een van degenen die reageerde, inderdaad ook een decaan, vertelde eveneens

Hoe nu verder - met daarbij een zeer verontrustend schrijven van een decaan

Ruim drie weken geleden kwam het NRC H'blad met het artikel dat het begin was van dit blog, het begin ook van een rondgang langs de faculteiten door het CvB. In die weken is veel gebeurd. Ikzelf heb tientallen brieven en briefjes gekregen, meer bemoedigingen, een paar verwijten. Het CvB zal ondertussen ook wel een inventarisatie gemaakt hebben van knelpunten - al heb ik die nog niet gezien. De vraag is nu: hoe verder? Laten we (d.w.z. CvB, docenten, medewerkers, ondergetekende) de zaak doodbloeden en gaan we gewoon door waar we gebleven waren na hier en daar een schroefje aangedraaid te hebben? Of gebeurt er iets? Zo ja, waar, door wie, wanneer?

Vertrouwen. De echte Pudels Kern?

Vorige week schreef ik op deze plek een stukje over centralisatie. In de (ondertussen veranderde) kop noemde ik dit fenomeen naar Goethe 'des Pudels Kern' ofwel het hart van de zaak. Bij nader inzien kom ik hierop terug. Centralisatie is niet de kern. Dat is vertrouwen of eigenlijk het gebrek daaraan.

Vandaar ook dat het InHolland-syndroom in de ontwikkelingen van de afgelopen jaren zo'n cruciale rol speelt. InHolland verspeelde het vertrouwen, docenten vandaar idem dito, zo ook de leiding. Het gevolg hiervan was dat men vervolgens, terecht, al het mogelijke deed dat vertrouwen te herstellen. Maar de pogingen schoten door.

Bovendien,

Centralisatie als l'art pour l'art

Iets meer dan dertig jaar geleden telde Nederland rond de 400 HBO-instellingen. Daaronder waren een paar 'grote', met enkele duizenden studenten. Dat waren veelal economische opleidingen. Maar de meeste van die 400 opleidingen waren klein tot zeer klein en hadden vaak niet meer dan enkele honderden studenten. Het was een wirwar waar educatief, bestuurlijk en financieel ook nog eens veel mis ging. Vandaar dat Wim Deetman, CDA-onderwijsminister in Lubbers I, in 1983 met de nota Schaalvergroting, Taakverdeling en Concentratie in het Hoger Onderwijs (zie ook hier) kwam. Het kabinet beoogde daarmee, aldus Deetman, 'het hoger beroepsonderwijs te versterken en het tot een gelijkwaardige partner van het wetenschappelijk onderwijs te maken'.

Al ging het vaak niet van harte, de plannen van Deetman hadden succes.

Een kleine bloemlezing van een groot verdriet

Een serie willekeurige citaten uit een lange lange lijst

• De presentatie van Jan Bogerd was een sterk staaltje retorica. Jan was uiterst charmant. Er waren plus minus 30 docenten van een zekere leeftijd en bijna niemand waagde het om kritiek te uiten. 
• Gisteren ben ik trouwens naar de discussiebijeenkomst met het CvB geweest. Ze stelden zich open op en luisterden aandachtig. Ze gaven aan te zijn geschrokken van de voorbeelden. Een van de aanwezigen herkende zich niet in de kritiek en vond dat je als je klachten hebt van organisatorische of beleidsmatige aard die gewoon met je leidinggevende moet bespreken. Ik antwoordde daarop dat mijn leidinggevenden mij doorgaans gelijk geven en zichzelf ook blauw ergeren. Vervolgens geven ze echter aan er ook niets aan te kunnen doen, want dat ‘’het’’ van boven uit de HU komt en dat ze daar ook geen invloed op hebben.
• De Hu heeft met veel dedain, de associate-degree de nek omgedraaid. Dat past natuurlijk niet in de ambitie om een echte havo-universiteit te worden

Een voorbeeld van Protocolitis: Onstage

Sinds kort is de HU overgestapt op Onstage. Volgens het bedrijf zelf is het een fantastisch systeem:

Xebic gelooft in een toekomst waarbij de docent en de student zich weer volledig kunnen focussen op het inhoudelijke onderwijs, en daarbij niet gehinderd worden door allerlei administratieve rompslomp. Dit maken we mogelijk door oplossingen waarin onderwijsinstellingen, de student en het werkveld beter met elkaar samenwerken.

Degenen die aan de HU met Onstage moeten werken denken er iets anders over. Een paar citaten uit een lange lijst

• Het voorbeeld van OnStage en het handtekeningen circus ken je. De HU kiest voor een digitaal systeem, maar verplicht docenten formulieren te printen, handmatig te ondertekenen en vervolgens weer digitaal te uploaden, terwijl dezelfde docenten hun cijfers ook digitaal in Osiris moeten invoeren en ze tegelijkertijd digitaal kunnen accorderen.
• ICT systeem dat als standaard is aangekocht door HU, en niet past bij de opzet van X. Ik zal je de details daarvan besparen.

Kort bericht aan de twijfelaar

Gisteravond (woe. 20 april 2016) heb ik alle mailtjes, berichten uit antwoordformulieren e.d. in 1 document geplakt. Dat document wil ik komende dagen enigszins proberen te analyseren. Een eerste uitkomst volgt volgende week maar voorlopig valt er wel iets over te zeggen. Drie dingen:

1. het is veel, heel erg veel, tot nu toe heb ik om precies te zijn 161 pagina's verzameld

De groei van de HU

De huidige Hogeschool Utrecht is ontstaan uit het samengaan van

1.     De Hogeschool Midden Nederland die op zijn beurt op 01/08/87 ontstaan was uit:

1.1.  Centrale Opleidingscursussen voor Middelbare Akten (COCMA) te Utrecht

1.2.  Academie voor Educatieve Arbeid 'De Jelburg' te Baarn, gestart in 1957 als een opleiding voor jeugdwerk, en samen met de Middeloo te Amersfoort en De Kopse Hof te Nijmegen de Mikojel-opleidingen vormend

1.3.  Academie De Nijenburgh te Culemborg,