Vandaag 31 januari 2018, ironisch genoeg blijkbaar ook 'de dag van de directeur', is het op de kop af 35 jaar geleden dat Lubbers een brief naar de Kamer stuurde over het fenomeen 'regeldruk'. Dat was toen nog een nieuw woord dat Lubbers zelf ook niet gebruikte. Hij spreekt van regeldichtheid en, als het tegenovergestelde daarvan, deregulering. Vijfendertig jaar strijdt de overheid dus al tegen de door haarzelf veroorzaakte gekte. Maar in diezelfde vijfendertig jaar is er alleen maar meer van die gekte bijgekomen. Erger nog: de gekte is van de overheid overgeslagen op zo goed als alle gremia in het maatschappelijk veld: gezondheidszorg, onderwijs, sociale zorg, overal. Alom hebben we een monster geschapen dat, ondanks voortdurende bestrijding, met de dag groter wordt: een alomtegenwoordige, uitdijende Frankenstein. Hoe is dat in hemelsnaam mogelijk?
Maar om te beginnen de vraag of het klopt: zijn er anno 2018 inderdaad meer wetten, maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen dan in 1983. Het antwoord hierop is ontegenzeggelijk
ja, er zijn er meer, veel meer zelfs. Volgens Edwin (P.O.) de Jong en Michiel Herwijer die dit in 2004 onder de titel Alle regels tellen nauwkeurig onderzochten is het aantal wetten (alleen wetten!) sinds 1980 jaarlijks met gemiddeld 2,7% toegenomen. Dat lijkt niet veel maar wordt in de loop van dertig, veertig jaar toch heel wat.
ja, er zijn er meer, veel meer zelfs. Volgens Edwin (P.O.) de Jong en Michiel Herwijer die dit in 2004 onder de titel Alle regels tellen nauwkeurig onderzochten is het aantal wetten (alleen wetten!) sinds 1980 jaarlijks met gemiddeld 2,7% toegenomen. Dat lijkt niet veel maar wordt in de loop van dertig, veertig jaar toch heel wat. In januari 2004 worden door 'wetten.nl' 1.800 geldende wetten in formele zin gevonden. Daarnaast zijn er nog 2.675 AMvB’s [Algemene Maatregelen van Bestuur] en KB’s [Koninklijke besluiten] geldig en vindt het zoekprogramma 7.717 ministeriële regelingen (dit laatste cijfer is wellicht nog een onderschatting).Aldus het tweetal in hun rapport. Nu zou je misschien denken of hopen dat de zaak er sindsdien beter op geworden is. Maar nee, helaas, dat is niet het geval. Cijfers zijn niet eenvoudig te vinden, bovendien is er van alles en nog wat op aan te merken maar over de tendens bestaat opnieuw geen twijfel. De regeldruk is ook onder Balkenende en Rutte weer sterk toegenomen. En als men suggereert dat er op sommige gebieden toch verbetering is, dan staat daar veelal weer een verslechtering tegenover. Zo lijkt de regelgeving van de centrale overheid in afgelopen jaren inderdaad enigszins afgenomen maar ja, die van de lokale overheiden is verveelvoudigd - en niet zo'n beetje ook, 700%. Zie dit staatje, opgesteld door Peter de Jonge en vindbaar bij Sargasso.
Geen wonder daarom, zoals onder meer bleek uit de dissertatie van Esmeralda Vergeer van januari 2017, dat 'het publiek, in dit geval ondernemers zeker geen afname van de regeldruk ervaren, zelfs als de cijfers anders uitwijzen. In deze zelfde dissertatie staat overigens een aardige schets van de politieke strijd tegen regeldruk, van Lubbers tot heden.
Tot slot, voor wie het interesseert hier een lijstje van een aantal mijlpalen in de strijd tegen deze alomtegenwoordige Frankenstein - met opnieuw dank aan Sargasso, in het bijzonder Peter de Jonge.
- 1983 Commissie deregulering i.v.m. de economische ontwikkeling (Commissie-Van der Grinten)
- 1983–1984 Commissie vermindering en vereenvoudiging van overheidsregelingen (Commissie-Geelhoed)
- 1985–1991 Interdepartementaal overleg over dereguleringsaangelegenheden.
- 1987–1991 Commissie voor Toetsing van Wetgevingsprojecten
- 1991-nota ‘Zicht op Wetgeving’
- 1994-2003 Ministeriële Commissie Marktwerking, deregulering en wetgevingskwaliteit
- 2000 - rapport ‘Regels en risico’s’ (januari 2000)
- 2004 het meldpunt www.lastvandeoverheid.nl voor burgers geopend.
- 2006 - Modernisering van de overheid Kabinetsplan aanpak administratieve lasten
- 2009 is de Voortgangsrapportage Dienstverlening, regeldruk en informatiebeleid aan de Tweede Kamer aangeboden
- 2009 Programma Slim geregeld, goed verbonden
- 2011 - Voortgangsrapportage Regeldruk Bedrijven
- 2011 – Programma Minder regels. Meer op straat, vermindering regeldruk bij politie
- 2012 Voortgangsrapportage Regeldruk burgers, professionals en interbestuurlijk van juni 2012
- 2012 Van Regels naar Ruimte
- 2012 Kennis delen en verspreiden via website Goed Opgelost.
- 2013 Een interbestuurlijke taskforce en regionale ambassadeurs gaan aan de slag voor het verminderen van regeldruk
