In mijn vorige kollumpie had ik het over het InHollandsyndroom en de angstcultuur die op dit moment het Hoger Onderwijs beheerst. Regeltjes, regeltjes, regeltjes, tot je er helemaal regulatureluur van wordt. Dit keer wil ik het hebben over de instelling die de even lastige als ondankbare functie heeft dit touwtjescircus bij elkaar te houden: de examencommissie. De leden ervan zijn collega’s en ik ga er dan ook van uit dat zij met alles en iedereen het beste voor hebben. Toch zit er iets fout.
Kort nadat de InHollandmisère begonnen was
kwam de HBO-raad met het advies om de commissie die controle uitoefent op de betrouwbaarheid van cijfers en diploma geheel onafhankelijk te maken (Geslaagd. Handreiking examencommissies). Het leek een juiste, ja zelfs onvermijdelijke stap. Toestanden als bij InHolland, waar bestuurders om financiële redenen diploma’s cadeau hadden gegeven, mochten nooit meer voorkomen. Daar was en is iedereen het over eens. Vandaar dat volgens de HBO- raad ‘niemand aan het college van bestuur hiërarchisch verantwoording hoeft af te leggen over het functioneren in de examencommissie.’
So far, so good. Maar wat nu als een examencommissie een beslissing neemt die aanvechtbaar is? Wat als het oneigenlijke InHolland-argument Poen vervangen wordt door het niet minder oneigenlijke argument Regel? Hiermee is het grootste probleem nog niet genoemd. Examencommissieleden zijn mensen als iedereen, met sterktes en zwaktes. Zij zitten in een positie waar ze min of meer kunnen doen en laten wat ze willen. Anders gezegd, wie controleert de controleur? In een moderne democratie hebben we een parlement en onafhankelijke rechtspraak. In het Hoger Onderwijs hebben we eigenlijk alleen iets wat ongeveer lijkt op het laatste. Bij ons heet dat HU Loket Rechtsbescherming Studenten. Maar voordat je daar naar toe kunt gaan, zo staat op de Klachtenwegwijzer voor studenten, kan je bezwaar maken bij het facultaire loket dat er voor zorgt dat jouw bezwaar tegen de examencommissie terecht komt bij... de examencommissie. Pas als deze de zaak opnieuw afwijst kan je naar dat loket Rechtsbescherming. Ondertussen ben je natuurlijk al lang regulaturelaar. Kortom, Nederland is een mooi land. Helaas merk je voortdurend dat het nog niet zo lang geleden vooral bevolkt werd door vissen. Je hapt steeds weer naar adem.
