Op een recente studiedag vernam ik voor het eerst dat er aan de HU zoiets als een verlof- of vakantiekaart bestaat. Die 'kaart' is een excellsheet, zo ontdekte ik na enig gezoek, waarin je geacht wordt het aantal vakantiedagen te registreren. Navraag bij de betreffende dienst leverde de volgende informatie op. Ik citeer: 'regelgeving over vakantierechten en de opname van verlof is vastgelegd in de cao-hbo, hoofdstuk J Werk, verlof en buitengewoon verlof. Om het verlof te registeren maakt de HU gebruik van de vakantiekaart, ook wel verlofkaart genoemd. Deze Excel documenten zijn niet bedoeld voor werktijdenregistratie, maar uitsluitend om de werk- en vakantiedagen te registreren, zodat het (resterende) recht op vakantie duidelijk is.'Niets op tegen, zou je op het eerste gezicht zeggen, temeer niet omdat
deze kaart kennelijk bedoeld is om docenten te beschermen tegen te veel werk. Bovendien is door de zogenoemde 'flexibele vakanties' de zaak inderdaad behoorlijk gecompliceerd geworden. Ik kan me daarom voorstellen dat men graag wil weten wie wanneer vakantie opneemt en wat er nog aan vakantiedagen uitstaat. Goed plan dus. Tot je erover begint na te denken - of probeert zo'n 'kaart' in te vullen. Dan loop je tegen nogal wat probleempjes op. Mailtjes van collega's bewijzen dat ik niet de enige ben die daar last van heeft.
Maar laat ik de twijfels beperken tot mezelf. Misschien ben ik een uitzonderlijk geval (denk het niet) maar toch. Het belangrijkste probleem is immers dat werk en vrije tijd c.q. hobby in mijn geval volstrekt door elkaar lopen. Dat kan je als een voordeel zien, als een nadeel, zelfs als een idiotie maar zo is het wel, eigenlijk al heel mijn leven. Ik werk altijd, of nooit, het is maar hoe je het bekijkt. Afgelopen jaar was ik ziek, gaf geen les maar werkte wel, schreef, onderzocht, las enzovoort. Hoe zou het anders moeten, zo heb ik me vaak afgevraagd. Vogels zingen, honden blaffen en ik stoei met 26 letters, dag in dag uit, en vaak zelfs in mijn slaap- of halfslaap. Vanmorgen nog. Gisteren had ik voor het slapen gaan eerst wat examenwerk van een student gelezen en daarna een stuk uit een boek. Toen ik vanmorgen wakker werd, waren die twee teksten het eerste waar ik aan dacht. Werk? Hobby? Het zelfgekozen boek hobby en het examenwerk werk? Natuurlijk niet, zo werkt het niet.
Sinds lang zit ik voor 1 dag per week in de Kenniskring. Daarvoor schrijf ik stukjes, wel 's een boek, blogs, ga naar congressen en meer. 1 dag per week betekent 8 uur, dat is niks. Ik heb dan ook geen idee hoeveel uur ik daadwerkelijk voor de KK werk, laat staan hoeveel tijd het me kost een boek te schrijven maar ik weet zeker dat het een veelvoud is van de paar honderd uur die ervoor staat. Zo is het met alles. Is dat erg? Nee hoor. Wil ik meer uren? Nee. Meer geld? Ook dat niet. Ik vind het prima zo. Ik doe wat ik moet doen, vindt de HU wat het werk betreft een prima werkgever, bovendien een werkgever die goed bij me past en dus... Alles in orde zou je zeggen.Mijn wellicht vreemde manier van leven en werken is onlosmakelijk verbonden aan mijn docentschap. Langzamerhand ben ik nu al een jaar of 45 aan het studeren, lezen, schrijven en al dat gedoe heeft mij gevormd tot de persoon die ik ben, als mens en als docent. De twee lopen net zo door elkaar als mijn werk- en vrijetijdsuren.
Is dat slecht? Misschien. Maar volgens mij is het dat niet en ik weet ook bijna zeker dat de meesten van mijn studenten daar net zo over denken. Zo ben ik. En zij, de studenten, hebben daar regelmatig profijt van. Iedereen gelukkig zou je zeggen, zelfs de HU. Ze hebben een mafketel in dienst die veel meer doet dan nodig is.
Maar nu moet die mafketel, zijnde ik, dus gaan opschrijven wanneer en hoeveel hij werkt, wanneer en hoeveel hij vrij heeft. Wat tel ik? Alleen de uren dat ik echt les geef en werk corrigeer? Dat is absurd want dat zijn niet de belangrijkste uren. Alleen de belangrijkste uren dan? Dat is net zo absurd want dan tel ik mijn core business niet mee. Alles? Dan verdien ik de komende jaren vakantie, ik heb immers ernstig overgewerkt. Niets? Dan sterf ik in het harnas.
Wat ik bedoel te zeggen is, me dunkt, duidelijk. Zo'n vakantiekaart is weer typisch zo'n dingetje dat bedacht wordt door iemand die geen idee heeft hoe professionals als ik in elkaar zitten, wat ons beweegt, wat ons sterk en zwak maakt, wat boos en gelukkig, wat ook. Het is zo'n dingetje waar niemand iets aan heeft, waar iedereen onder gebukt gaat (ook die arme managers die moeten proberen ons over te halen dergelijke onzin in te vullen) en waarvan niets of niemand beter en veel slechter wordt.
Dat bedoel ik met protocolitis: een bedachte, veelal onzinnige maatregel die als een automatisme over de goegemeente uitgestrooid wordt - en dat liefst in grotere hoeveelheid plus ook nog eens keer op keer.
Ben ik erop tegen dat bijgehouden wordt hoeveel iemand werkt? Of het niet veel te veel is of veel te weinig? Geenszins, net zo min als ik erop tegen ben dat we twee keer per jaar of zo eens gaan zitten om te kijken hoe iemand vaart. Maar waar het uiteindelijk om gaat is dat iemand zijn werk doet - en dat alle partijen daarmee tevreden zijn. Hoe hij of zij dat doet is vervolgens ieders eigen zaak. Zo gaat het tegenwoordig toch bijna overal? Je wordt betaald voor de opdracht(en) die je krijgt. Ben je klaar, dan ben je klaar. Zo niet, dan niet. Kortom, op deze manier werkt het niet - en als het werkt, als mensen die kaart gaan invullen, dan ben ik bang dat de helft van mijn collega's nog een jaar of zo vakantie tegoed heeft. Lekker rustig voor de studenten, dat dan weer wel.
